Kontaktna sočiva su optička pomagala napravljena radi korekcije refrakcionih anomalija odnosno poboljšanja oštrine vida, lečenja očnih oboljenja otklanjanja kozmetskih defekata, promene boje očiju. Sam naziv kontaktna sočiva nije najidealnije izabran, prikladniji bi bio plivajuća sočiva jer su uronjena u suze.
Kontaktna sočiva: podela
U zavisnosti od vrste materijala od kojih su izrađena, kontaktna sočiva mogu biti:
- tvrda – gas nepropusna HARD (PMMA) CL . Izrađena su od polymethylmethacrilata (tvrde transparentne plastike)
- tvrda – gas propusna RGP CL. Propustljiva su za kiseonik i ugljendioksid
- meka – hydrogel i silikon hydrogel (HEMA) CL. Propustljiva su za kiseonik i ugljendioksid, izrađena su od 2-hydroxyetilmethacrilata kopolimerizovanog sa drugim materijalima
- hibridna – (HYBRID) CL.
Karakteristike kontaktnih sočiva
Osnovni parametri su zakrivljenost površine, dijametar i debljina sočiva.
Zakrivljenost površine
Zadnja (posteriorna) centralna krivina označava se i kao radijus zakrivljenosti te površine. Najčešće upotrebljavan naziv za zadnju centralnu krivinu je bazna krivina. Bazna krivina se meri dioptrijama a predstavlja se i kao radijus zakrivljenosti u milimetrima.
Dijametar
Dijametar sočiva najveće je linearno rastojanje od jedne do druge spoljašnje ivice sočiva izraženo u milimetrima.
Debljina
Debljina kontaktnog sočiva je različita, zavisi od dioptrijske vrednosti , indexa refrakcije, materijala i dijametra. Debljina kontaktnog sočiva se meri u optičkom centru u milimetrima.
Kontaktna sočiva: propustljivost
Kiseonik iz vazduha dolazi do rožnjače preko suza i kroz kontaktna sočiva. Svojstvo materijala da propusti kiseonik izražava se u Dk vrednostima.
D – difuzni koeficijent. pokretljivost molekula kiseonika u materijalu
k – označava broj molekula kiseonika otopljenih u datom materijalu.
Količina kiseonika koja prolazi kroz sočiva zavisna je od vrednosti Dk materijala i debljine centra (t) označava se kao Dk/t.
Podešavanje (fitovanje)
Određivanje kontaktnog sočiva prema topografiji rožnjače naziva se podešavanje ili fitovanje. Korekcija refrakcionih anomalija kontaktnim sočivima menja prelomnu snagu oka na nivou rožnjače. Kontaktno sočivo postaje najvažniji element u novonastalom optičkom sistemu oka i direktno utiče na menjanje prelomne moći oka.
Naočare nemaju direktan uticaj na prelomnu moć oka već korekciju postižu linearnom promenom kardinalnih tačaka kombinacijom korekcionog stakla i oka. Prvobitni glavni princip prilikom podešavanja tvrdih gas nepropusnih kontaktnih sočiva (PMMA) bio je da se odrede najmanja i najtanja sočiva. Savremena gas propusna kontaktna sočiva (RGP) mogu biti podešena sa većim dijametrom što omogućuje veću udobnost i stabilnost .Kod podešavanja mekih kontaktnih sočiva veoma je važno da budu paralelna sa gornjom i donjom sklerom i apeksom rožnjače i tako ostvare pravilo “tri tačke dodira”.
Dobro podeseno kontaktno sočivo treba da ima sledeće osobine:
– da je dobro centrirano
– da je dobro pokretljivo
– da omogući dobru vidnu funkciju
– da omogući dobru udobnost
Kontaktna sočiva omogućuju bolju vidnu oštrinu kod mnogih ametropija, naročito kod astigmatizma, visokih dioptrijskih vrednosti, kod keratokonusa, stanja posle operacije katarakte. Obezbeđuju i neometan
periferni vid i tako daju široko vidno polje. Omogućuju korekciju oba oka bez obzira na razliku u njihovoj dioptriji.
Većina nije napravljena za višednevno nošenje te ih treba obavezno ukloniti sa oka pre spavanja. Optimalna nega socčiva je uvek bitna bez obzira na izbor materijala. Korisnike treba šesto podsećati na bitne faktore kao što su: dnevna promena rastvora za negu , redovno i detaljno čišćenje sočiva rastvorom svake večeri, optimalna dezinfekcija, redovna zamena i posudica za čuvanje. Samo dosledno pridržavanje uputstava i saveta očnog lekara omogućuje zdravo i udobno nošenje kontaktnih sočiva.